Efes'teki Son Pagan Tapınağı: Artemis Kültünün Kayıp Ayinleri

2021: Arkeologların Çarpıcı Keşfi Efes Antik Kenti'nin kuytu bir köşesinde sürdürülen kazı çalışmalarında, MS 401 yılına ait bir pagan tapınağının kalıntıları gün yüzüne çıkarıldı. Burası, Roma İmparatoru I. Theodosius'un Hristiyanlığı resmi din ilan etmesinin ardından kapatılan son pagan mabetlerinden biriydi. Ancak duvarlardaki yazılar, tapınağın resmen kapatılsa da gizli bir ibadet merkezi olarak kullanılmaya devam ettiğini gösteriyordu. Duvarlara Kazınan Gizli Mesajlar Tapınağın iç duvarlarında, "Artemis burada yaşıyor" ve "Gecenin karanlığında buluşuyoruz" gibi Yunanca yazılar keşfedildi. Bir sütunun dibinde, 7 adet gümüş "lanet tableti" bulundu. Üzerlerindeki yazılar, "Düşmanlarımızın gözleri kör olsun" ve "Aşk büyüleriyle bizi bağla" gibi büyü formülleri içeriyordu. Arkeologlar, bu tabletlerin gece ayinlerinde kullanıldığını ve Artemis rahibeleri tarafından okunan gizli duaları kaydettiğini düşünüyor. Hristiyanlık Döneminde Pagan Direnişi MS 4. yüzyılda Hristiyanlık yayılırken, Artemis kültüne inananlar ibadetlerini gizlice sürdürüyordu: Ay ışığında toplanan inananlar, tapınağın altındaki gizli bir odada ayin yapıyordu. Kadın rahibeler, Artemis'in doğurganlık ve avcılık sembollerini taşıyan minik gümüş figürler bırakıyordu. Bir duvar yazısında, "Hristiyanlar bizi susturamayacak" ifadesi okunuyordu. Lanet Tabletlerinin Sırrı Bulunan gümüş tabletler, antik büyü ritüellerine dair önemli ipuçları verdi: Kurşun yerine gümüş kullanılması, bunların daha üst düzey bir ayin için hazırlandığını gösteriyor. Üzerlerindeki kabartma ay ve yıldız figürleri, Artemis'in gece tanrıçası olarak tapınımını simgeliyor. Bir tablete kazınmış "Dionysos'un ruhu bize güç versin" yazısı, pagan inançlarının nasıl iç içe geçtiğini ortaya koyuyor. Bugün Efes'te Ne Saklı? Kazı başkanı Prof. Dr. Sabine Ladstätter, "Bu tapınak, dinler çatışmasının en dokunaklı izlerini taşıyor" diyor. Buluntular, resmi din dayatmalarına rağmen paganizmin nasıl direndiğini gösteriyor. Peki, Artemis'in son rahibeleri nereye gitti? Yoksa Efes'in altında, hâlà keşfedilmemiş daha gizli mabetler mi var? "Lanet tabletleri" şimdi nerede? İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmeyi bekliyorlar...